قساوت قلب چیست و روشهای از بین بردن آن چه چیزهایی هستند ؟

یکی از گناهان قلبی که سبب بسیاری از گناهان قلبی دیگر و نیز سبب آلوده شدن به بسیاری ازگناهان غیر قلبی است-مانند فحش و تحقیر و قتل و شکنجه و غیره-عبارت است از قساوت قلب. در این مطلب سعی شده است تا با استفاده از احادیث،علت ابتلاء به این بیماری قلبی و روش های درمان آن مختصرا بیان شود.
علاقه مندان به مطالعه بحث مشروح تر در این مورد به کتاب “قلب سلیم” نوشته شهید دستغیب رحمة الله علیه،قسمت مربوط به قساوت قلب مراجعه فرمایند.

در ابتدا لازم است با استفاده از احادیث،به مصایب و ابتلائاتی که به دلیل قساوت قلب گریبانگیر انسان میشود،اشاره ای شود.
1)امام صادق علیه السلام:الله به موسی علیه السلام فرمود:در دنیا آرزوی خود را دراز مکن که دلت سخت خواهد شد و سخت دل از من دور است.
2)امام صادق علیه السلام:الله اجابت نکند دعا را از روی دل سخت و با قساوت.
3)امام باقر علیه السلام:مبتلا و گرفتار نشده بنده به عقوبتی بزرگ تر از سخت دلی.یعنی بنده در اثر گناه کاری به بزرگترین عقاب الهی که سخت دلی است،مبتلا میشود.
4)امام سجاد علیه السلام:و از گناهانی که از ریزش باران مانع میشود،سختی دلهاست.
5)امام صادق علیه السلام:الله رحمت را در دل های رحیم دلان خلق خود قرار داده،پس حاجت های خود را از رحیم دلان بطلبید و از سخت دلان نخواهید.جز این نیست که الله آنها را مورد غضب خود قرار داده است.
6)امام علی عله السلام:از بزرگترین شقاوت ها،قساوت دل است.

با توجه به این احادیث اهمیت این بیماری و گناه قلبی بر خواننده اهل نظر مشخص میشود و در نتیجه در صدد معالجه این بیماری و گناه در خود(اگر مبتلا باشد)بر می آید.برای مبارزه و ریشه کن کردن هر بیماری،نخست باید به علل آن بیماری پی برد.در این قسمت با استفاده از احادیث به علت های این گناه و بیماری و احادیثی در مذمت هریک از این عوامل اشاره مینمایم…

علل قساوت قلب:
1)گناه
2)آرزوها:
امام علی علیه السلام:ترسناکتر چیزی که بر شما میترسم دو چیز است:یکی هوا پرستی و دیگر آرزوی دراز.اما پیروی از هوای نفس،پس باز میدارد از پیروی حق و اما درازی آرزو،پس انسان را از آخرت به فراموشی می اندازد.
3)پرخوری:
الف)امام صادق علیه السلام:نزدیک ترین حالات بنده به الله زمانی است که شکم او سبک باشد از طعام و مبغوض ترین حالت بنده نزد الله وقتی است که شکمش از طعام پر شده باشد.
ب)رسول اکرم صلی الله علیه و آله وسلم:نمیرانید دلها را به زیاد خوردن و آشامیدن.زیرا دلها میمیرد بمانند زراعتی که بیش از حد آبش دهند.
ج)در شب معراج الله به رسول خود فرمود:دشمن دار دنیا و اهل دنیا را.
پرسید:اهل دنیا کیانند؟
فرمود:هر که زیاد باشد خوراکش و خوابش و خنده اش.
د)امام علی علیه السلام:بپرهیزید از پرخوری که آن سبب قساوت دل و کسل کننده از نماز و خراب کننده بدن است.
آنچه گفته شد از اینکه پرخوری موجب قساوت است،پرخوری از حلال است و اما طعام حرام یک لقمه آن هم موجب قساوت است.
4)پرگویی:
الف)امام صادق علیه السلام:عیسی علیه السلام میفرمود:زیاد سخن نگویید در غیر ذکر الله.براستی آنانکه پرگویی میکنند در غیر ذکر الله،دل هاشان قساوت دار است لکن خودشان نمیدانند.
ب)امام صادق علیه السلام:شنیدم از پدرم میفرمود:از نیکی اسلام شخص ترک کردن سخنان بیهوده است و چیزی که نفعی برایش ندارد.
ج)رسول الله صلی الله علیه و آله وسلم:راست و درست نمیشود ایمان بنده ای تا اینکه دلش راست و درست شود و دلش راست و درست نمیشود تا اینکه زبانش راست و درست شود.
5)پرخوابی:
الف)امام صادق علیه السلام:خواب زیاد از آب زیاد خوردن است و آن از خوراک زیاد است و هردو سنگین میکند نفس را از طاعت و عبادت و قساوت دار میکند دل را از تفکر.
ب)امام صادق علیه السلام:خواب زیاد،دین و دنیای شخص را از میان میبرد.
ج)امام صادق علیه السلام:الله دشمن دارد زیاد خواب رفتن و زیاد بیکار بودن را.
6)ثروتمندی زیاد:
البته ثروتمندی که با بخل از انفاق است و اگر ثروت با سخاوت جمع شود،چنین ثروتی ممدوح و موجب زیادی رقت و سعادتمندی شخص است.
7)غفلت:
غفلت در مقابل ذکر است.برای اینکه حالت غفلت دائمی نشود،نمازهای پنج گانه واجب شده است.(البته این یکی از دلایل وجوب نمازهای پنج گانه است)ولی اگر در حالت غفلت مرتکب گناه شویم،نماز تنها علاج آن آلودگی را نمیکند،بلکه باید بوسیله توبه ایکه پاک کننده آن گناه است،دل را از آن آلودگی علاج کند.پس برای آلوده نشدن و قساوت دار نگردیدن دل باید دائم الذکر شویم و اگر ساعتی غافل شدیم،ساعت دیگر ذاکر شویم.
8)پنج عامل قساوت دل در حدیث نبوی:
رسول الله صلی الله علیه و آله وسلم فرمود:"پنج چیز است که دل ها را قساوت میدهد:گناه پشت سر گناه،همسایگی با احمق،هم نفسی زیاد با زنان،در مدت درازی تنها در خانه ماندن،نشستن با مردگان.”
گفته شد یا رسول الله مردگان کیانند؟
فرمود:"هر بنده خوش گذران سرکشی،پس او مرده است و هرکس برای حیات پس از مرگش کار نمیکند پس او مرده است.
9)سه عامل دیگر قساوت دل در حدیث نبوی:
رسول اکرم صلی الله علیه و آله وسلم فرمود به علی علیه السلام:سه چیز است که دل را قساوت میدهد:گوش دادن به لهو،دنبال صید رفتن و درب خانه سلطان رفتن.
10)راحت طلبی
11)نگاه کردن به بخیل
12)سلاخی
13)هم دنیا و کثرت هم قوت و غصه اینها را خوردن
14)خاک ریختن در قبر خویشاوندان
15)ترک مجالست علما:
رسول الله صلی الله علیه و آله وسلم:اگر چهل روز بر مومن بگذرد هم نشین با علما نشود،دلش قساوت دار گردد و بر گناهان کبیره جرئت پیدا میکند.

اینک برخی از روش های درمان این بیماری و گناه قلبی را با استفاده از احادیث و روایات،بیان مینماییم:
1)یاد مرگ:
رسول الله صلی الله علیه و آله و سلم:لقمه در دهان نمیگذارم که امید فرو بردنش را داشته باشم و چشم بر هم نمیگذارم که امید باز شدنش را داشته باشم.
2)لطف و مهربانی نسبت به درماندگان و یتیمان:
رسول اعظم صلی الله علیه و آله وسلم:هرگاه بخواهی دلت نرم شود،پس اطعام کن مسکین را و دست بر سر یتیم کش.
3)خوردن عدس،نخود،انجیر،نان جو،سرکه،انگور سیاه،زیتون و انار.
4)زیاد یاد کردن الله در خلوت.
امام باقر علیه السلام:طلب کن رقت دل را به زیاد یاد خدا کردن در خلوت ها.
5)چهار عامل روشنایی دل در حدیث نبوی:
رسول الله صلی الله علیه و آله وسلم:سفیدی و روشنایی دل در چهار خصلت است:عیادت کردن از مریض،
تشییع جنازه کردن،کفن برای مردگان خریدن و بدهی مسلمانی را پرداختن.
والسلام علی من اتبع الهدی

نعمت وجود پیامبر صلی الله علیه وآله كه سراج منیر است آن قدر عظیم است كه لایق منت گذاری و فخر فروشی از جانب خداوند بر مردم و بندگان است و …

خداوند متعال در قرآن كریم ما را مأمور به شكرگزاری نعمتهایش نموده است « واشكروا نعمة الله » (1) و برای این كه ما را وادار به این كار كند به شمارش بعضی از نعمتهایش نیز پرداخته، از چشم و لب و زبان گرفته تا كوه و ابر و آسمان و زمین و غیره (2) گرچه خود فرموده است كه نعمتهایش قابل شمارش و احصاء از  جانب بندگان نیست (3) اما نكته قابل توجه این است كه در هیچ موردی ، بیان نعمتها همراه با منت گذاری و به رخ كشیدن آن نعمت نیست و خداوند همه آنها را بی منت بر ما ارزانی داشته است ، حتی نعمت های أخروی و أجر آخرت  كه خداوند از آن تعبیر به أجر اكبر نموده است (4) و به هیچ وجه قابل قیاس با نعمات دنیوی و مادی نیستند، نیز همراه با منت نیستند « إن الذین آمنوا و عملوا الصالحات لهم أجر غیر ممنون » (5).

اما با این همه یك نعمت در قرآن به همراه منت است و خداوند هنگام بیان آن ، آن را به گونه ای به رخ كشیده است كه گویا نعمتی از آن عظیم تر نیست و سائر نعمات مادی و معنوی با همه عظمتشان در مقابل آن هیچ محسوب می شوند كه شایستگی منت گذاری و به رخ كشیده شدن را ندارند !!


اما آن نعمت چیست ؟!

باغ های بهشت با همه وسعتش كه از آسمان و زمین وسیع تر است ؟!

وصال حور كه مانند یاقوت و مرجانند ؟! (6)

كاخ ها و قصرها كه از زبرجد و زمردند ؟!

زینت آلاتی كه از طلا و لۆلۆ اند ؟! (7)

لباسهای حریر ؟!

همنشینی با ولدان كه مانند مروارید پراكنده اند ؟!

شراب طهور !؟

هرگز .

آن نعمت ، آیا قرآن است كه خداوند آن را به مجد و عظمت و عزت و عُلوّ و حكمت توصیف نموده ؟! (8)

و و و …

خیر !

نعمت وجود پیامبر صلی الله علیه وآله كه سراج منیر است آن قدر عظیم است كه لایق منت گذاری و فخر فروشی از جانب خداوند بر مردم و بندگان است و مِنّت در این جا قبح خود را از دست می دهد !

آن نعمت چیزی نیست جز وجود مبارك رحمة للعالمین حضرت محمد صلوات الله علیه وآله :

« لقد منّ الله علی المۆمنین إذ بعث فیهم رسولا من أنفسهم یتلو علیهم آیاته و یزكیهم … ». (9)

واقعا خداوند منت نهاد بر مۆمنین در آن هنگام كه در بین آنان رسولی از خودشان مبعوث ساخت كه آیات الهی را بر ایشان تلاوت می نماید و آنان را تزكیه می كند …

و بر سیاق همین آیه شریفه است ، آیه سوره مباركه توبه :

« لقد جائكم رسول من أنفسكم عزیز علیه ما عنتم … » (10)

شاید اشكالی به ذهن آید و آن اینكه خداوند در سوره حجرات در مورد هدایت به ایمان یا همان نعمت ایمان ، منت گذاری نموده است پس چگونه منت گذاری خداوند منحصر به وجود مقدس نبی اكرم صلی الله علیه وآله است ؟!

جواب این است كه در آن آیات خداوند ابتدائاً منت گذاری ننموده است بلكه وقتی اعراب بادیه نشین به نزد پیامبر صلی الله علیه وآله آمده و بر او به خاطر ایمان آوردن خود منت گذاردند ، خداوند به پیامبر صلی الله علیه وآله فرمود :

« یمنون علیك أن أسلموا قل لا تمنوا علیّ إسلامكم بل الله یمن علیكم أن هداكم للإیمان إن كنتم صادقین » (11) .

بر تو [ ای پیامبر ] منت می گذارند كه اسلام آورده اند به ایشان بگو كه با اسلام خود بر من منت منهید بلكه [اگر قرار بر منت نهادن باشد] این خداوند است كه بر شما به خاطر هدایت به ایمان ، منت می نهد.

در واقع طبق این آیات، خداوند منت نهادن بر پیامبرش را برنتافته است و به مقابله با آن پرداخته و آن نعمتی را هم كه به عنوان هدایت و ایمان ، مایه منت برشمرده است، از طریق پیامبرش به مردم ارزانی داشته است، چنانچه در آیه سوره آل عمران نیز كه فرمود: خدا بر مۆمنان به خاطر بعثت پیامبر صلی الله علیه وآله منت نهاده است ، علت این منت نهادن صرف بعثت نبود بلكه این بود كه این پیامبر به تزكیه و تعلیم و تربیت مردم می پردازد و به همین دلیل در ادامه آیه فرمود: «یتلو علیهم آیاته و یزكیهم و یعلمهم الكتاب و الحكمة … »

خداوند منت نهادن بر پیامبرش را برنتافته است و به مقابله با آن پرداخته و آن نعمتی را هم كه به عنوان هدایت و ایمان ، مایه منت برشمرده است ، از طریق پیامبرش به مردم ارزانی داشته است

خلاصه این كه وقتی خداوند خود در قرآن از منت گذاردن بندگان بر یكدیگر نهی می نماید و می فرماید كه اعمال خود را با منت باطل نكنید: « لاتبطلوا صدقاتكم بالمن و الأذی »(12) پس خود نیز به این مطلب پایبند است كه هنگام اعطاء و بیان نعمات دنیوی و أخروی بر بندگان منت نگذارد اما با وجود این مطالب، نعمت وجود پیامبر صلی الله علیه وآله كه سراج منیر است آن قدر عظیم است كه لایق منت گذاری و فخر فروشی از جانب خداوند بر مردم و بندگان است و مِنّت در این جا قبح خود را از دست می دهد !

اما بعد از این نكات ، شكر این بزرگترین نعمت خدا به چیست ؟!

به پیروی از این نعمت بزرگ: «قل إن كنتم تحبون الله فاتبعونی» و «و ما آتاكم الرسول فخذوه و ما نهاكم عنه فانتهوا»(13و14)

حال این نعمت عظیم الهی از ما چه خواسته است ؟

هیچ اجر و مزدی درخواست ننموده جز مودّت نسبت به نزدیكانش (15) كه نفع این اجر نیز به خود ما می رسد (16) و در واقع خود این نفع نعمت دیگری از جانب خداوند است كه در آخرت از ما در موردش سۆال خواهد شد. (17) !



پی نوشت ها :

1-سوره نحل / 114 .

2- سوره بلد / 8و9 وغاشیه / 19 ونور / 43 و مجموعه سوره های نحل و یس و غیره .

3- سوره ابراهیم / 34 ونحل / 18 .

4- نحل / 41 .

5- فصلت / 8.

6- رحمن / 58 .

7- حج / 23 وفاطر / 33 .

8- بروج / 21 وحجر / 87 وفصلت / 41 وزخرف / 4 .

9- آل عمران / 164 .

10- توبه / 128 .

11- حجرات / 17 .

12- بقره / 264 .

13و14- آل عمران /31 وحشر / 7 .

15- شوری / 23 .

16- سبأ / 47 .

17- تكاثر /8 .

یکی از راویان حدیث به نام جعفر بن محمّد بصری حکایت کند: روزی در محضر حضرت ابومحمّد، امام حسن عسکری علیه السلام بودیم ، یکی از مامورین خلیفه وارد شد و گفت : خلیفه پیام داد که چون  أنوش نصرانی یکی از بزرگان نصاری - در شهر سامراء است و دو فرزند پسرش مریض و در حال مرگ هستند، تقاضا کرده‌اند که برویم و برای سلامتی ایشان دعا کنیم . اکنون چنانچه مایل باشید، نزد ایشان برویم تا در نتیجه به اسلام و خاندان نبوّت ، خوش بین گردند.

اامام علیه السلام اظهار داشت : شکر و سپاس خداوند متعال را که یهود و نصاری نسبت به ما خانواده اهل بیت از دیگر مسلمین عارف‌تر هستند.

سپس حضرت آماده حرکت شد، لذا شتری را مهیّا کردند و امام علیه السلام سوار شتر شد و رهسپار منزل أنوش گردید. همین که حضرت نزدیک منزل أنوش نصرانی رسید، ناگهان متوجّه شدیم أنوش سر و پای برهنه به سوی امام علیه السلام می‌آید و کتاب انجیل را بر سینه چسبانده است ، همچنین دیگر روحانیّون نصاری و راهبان ، اطراف او در حال حرکت هستند. چون جلوی منزل به یکدیگر رسیدند، أنوش گفت : ای سرورم ! تو را به حقّ این کتاب - که تو از ما نسبت به آن آگاه‌تر هستی و تو از درون ما و آئین ما مطّلع هستی - آنچه را که خلیفه پیشنهاد داده است انجام بده ، همانا که تو در نزد خداوند، همچون حضرت عیسی مسیح علیه السلام هستی .

امام حسن عسکری علیه السلام با شنیدن این سخنان ، حمد و ثنای خداوند را به جای آورد و سپس وارد منزل نصرانی شد و در گوشه‌ای از اتاق نشست . و جمعیّت همگی سر پا ایستاده و تماشای جلال و عظمت فرزند رسول خدا صلی الله علیه و آله بودند، بعد از لحظاتی حضرت لب به سخن گشود و اشاره به یکی از دو فرزند مریض نمود و اظهار داشت : این فرزندت باقی می‌ماند و ترسی بر آن نداشته باش ؛ و امّا آن دیگری تا سه روز دیگر می‌میرد، و آن فرزندت که زنده می‌ماند مسلمان خواهد شد و از مؤمنین و دوستداران ما اهل بیت قرار خواهد گرفت .

أنوش نصرانی گفت : به خدا سوگند، ای سرورم ! آنچه فرمودی حقّ است و چون خبر دادی که یکی از فرزندانم زنده می‌ماند، از مرگ دیگری واهمه‌ای ندارم و خوشحال هستم از این که پسرم اسلام می‌آورد و از علاقه مندان شما اهل بیت رسالت قرار می‌گیرد. یکی از روحانیّون مسیحی ، أنوش را مخاطب قرار داد و گفت : ای أنوش ! تو چرا مسلمان نمی‌شوی؟ پاسخ داد: من اسلام را از قبل پذیرفته‌ام و نیز مولایم نسبت به من آگاهی کامل دارد. در این موقع ، حضرت ابومحمّد، امام عسکری علیه السلام اظهار نمود: چنانچه مردم برداشت‌های سوئی نمی‌کردند، مطالبی را می‌گفتم و کاری می‌کردم که آن فرزندت نیز سالم و زنده بماند. أنوش گفت : ای مولا و سرورم ! آنچه را که شما مایل باشید و صلاح بدانید، من نیز نسبت به آن راضی هستم .

جعفر بصری گوید: یکی از پسران أنوش نصرانی همین طور که امام علیه السلام اشاره کرده بود، بعد از سه روز از دنیا رفت و آن دیگری پس از بهبودی مسلمان شد و جزء یکی از خادمین حضرت قرار گرفت.

همة آيات عذاب، پيامبر اعظم(ص) را متأثر مي‌کرد، بخصوص آيه 23 سوره‌ی فجر كه مي‌فرمايد: «؛ و‍َ جيءَ يَوْمَئِذٍ بِجَهَنَّمَ يَوْمَئِذٍ يَتَذَكَّرُ الإِنْسانُ وَ أَنّي لَهُ الذِّكري»؛ . در تفسير شريف مجمع البيان ( ج10، تحقيق علامه شعراني، ص 487 ) ذيل اين آيه حديثي به اين مضمون آمده است: هنگامي که اين آيه نازل شد، حال پيامبر(ص) دگرگون شد تا آنجا که آثار آن در چهره‌اش نمايان گشت. اصحاب از مشاهده وضعيت پيامبر(ص) سخت نگران شدند و برخي از آنان نزد علي _عليه‌السلام_ رفته، عرض کردند امر مهمي رخ داده که اين آثار را در پيامبر مشاهده کرديم؟ علي -عليه‌السلام- به سوي آن حضرت شتافت و آن حضرت را از پشت سر در بغل گرفت و ميان دو کتفش را بوسيد و عرض کرد: اي رسول خدا، پدر و مادرم فدايت باد امروز چه رخ داده است [ که اينگونه متأثر شده‌ايد]؟ آن حضرت فرمود: فرشته وحي آمد واين آيه شريفه را بر من تلاوت کرد؛ از او پرسيدم جهنم چگونه آورده مي‌شود؟ جبرئيل گفت: هفتاد هزار فرشته با هفتاد هزار ذمام او را مي‌کشند و جهنم سرکشي مي‌کند، به‌گونه‌اي که اگر رهايش کنند همه اهل محشر را مي‌سوزاند. من متوجه جهنم مي‌شوم و جهنم مي‌گويد: اي محمد، مرا با تو کاري نيست؛ زيرا خدا گوشت ترا بر من حرام کرده است. پس کسي در صحراي محشر نمي‌ماند مگر آنکه مي‌گويد [ خداوندا نجات ده] خودم را، خودم را، و من مي‌گويم امتم را، امتم را .

اهداف تهاجم فرهنگی

تهاجم فرهنگي به دنبال نفي هويت فرهنگي و ملي كشور مورد هجوم، جهت سلطه فكري و ‌فرهنگي از طريق تغيير باورها، رفتارها، روشها و آداب و رسوم زندگي فردي و اجتماعي آن ملت، منطبق با الگوهاي فرهنگ مهاجم خواهد بود.

هدف اولیه تهاجم فرهنگی از میان بردن یا تضعیف فرهنگ بومی و سپس جایگزینی آن با فرهنگ وارداتی مورد نظر است ، از طرف دیگر در تهاجم فرهنگی استعمارگران خصوصیات خوب و پسندیده خود را به سایر کشورها و ملت ها صادر نمی کند بلکه به صدور خصوصیاتی می پردازند که با ایجاد غفلت در انها از طریق دور شدن از فرهنگ ملی بومی ، زمینه غارت و چپاول منابع این کشور ها را فراهم کنند .

«‌مهاجم فرهنگي» سعي مي‌كند با استفاده از برتري اقتصادي، سياسي، نظامي، اجتماعي و فن آوري، به مباني انديشه و رفتار يك ملت هجوم آورد و با تجديد، ‌تضعيف، تحريف و احياناً نفي زمينه های حاكميت انديشه، ارزشها و رفتارهاي مطلوب خويش را فراهم آورد.

هویت کلید واژه اصلی و مقصد نهایی تهاجم فرهنگی است.

سبب شناسي تهاجم فرهنگي

چرا دشمنان در پی تهاجم به فرهنگ ما هستند؟
رهبر معظم انقلاب اسلامی در سخنرانی های متعدد به علل و ریشه های تهاجم فرهنگی به انقلاب اسلامی اشاره نموده اند. در مجموع می توان با استناد به رهنمودهای ایشان، علل و ریشه های تهاجم فرهنگی به انقلاب اسلامی را در چهار دسته بر شمرد:

الف) احیاء و اعتلای اسلام انقلابی در ایران و جهان

در این زمینه مقام معظم رهبری با تاکید بر شواهد تاریخی معتقدند که اسلام هرگاه در چهره واقعی خود آشکار شده با دشمنی‌ای شدید مواجه شده است و هرگاه از چهره واقعی خود خارج شده، دشمنی ها نیز کم شده است.به این معنا، اسلامی که محافظه کار است و با ظلم و فساد دمساز و دمخوار باشد مورد دشمنی قدرتهای بزرگ قرار نمی گیرد.اما اسلامی که با ظلم و زورگویی در افتد و چپاولگری و فساد را محکوم کند باید انتظار دشمنی ابرقدرتها و آمریکا و صهیونیسم و کمپانیهای غارتگر و سلاطین فاسد را داشته باشد.

به این ترتیب مواجهه قدرتهای مسلط عالم با انقلاب اسلامی نیز به علت احیاء اسلام انقلابی است که «ظلم و فساد و انحطاط اخلاقی را در محیط زندگی بشر تحمل نمی کند»  و لذا «برای نظامهایی که بر پایه ظلم و فساد و انحطاط بنا شده اند، خطری حقیقی است ».
به همین علت کینه ورزی قدرتهای استعماری و آمریکا با انقلاب اسلامی و اسلام «چه با شیوه های فرهنگی و چه سیاسی بازور و سر نیزه از روی احساس ضعف و ترس در برابر موج فزاینده اسلام است ».

ب) انقلاب اسلامی، آغاز عصر دین و معنویت

از دیدگاه مقام معظم رهبری، با ظهور انقلاب اسلامی در ایران و تداوم آن، باورها و اعتقادات مذهبی نه تنها در ایران و کشورهای اسلامی بلکه در سطح جهانی و در کشورهایی که با روش های ضد مذهبی زندگی کرده اند، گسترش یافته و اعتنا به معنویت و فضایل انسانی رشد کرده است، در حالیکه «نظام سلطه جهانی بر این بود که دین و معنویت را به کلی از متن زندگی حذف کند و جامعه بشری را یک جامعه بی دین و بی ایمان و بی اعتقاد به ارزشهای الهی تربیت نماید، این دوران جدید درست به عکس آن سیاستها عمل کرد».

از طرفی «خصوصیت دیگران این عصر جدید معنا بخشیدن به ارزش انسانها و حضور مؤثر توده های میلیونی مردم در دوران جدیدی است که بوسیله امام ما آغاز شده و دایره آن منحصر به ایران هم نیست.توده های مردم تعیین کننده و تصمیم گیرنده‌اند و آنها هستند که جریان‌ها را هدایت می کنند».

در حالیکه «دهها سال بعد از جنگ دوم بین الملل قدرتهای مسلط بر عالم همه مردم دنیا را عادت داده بودند تسلیم خواستهای آنها باشند و در مقابل اراده قدرتهای جهانی حرفی نزنند و اراده ای از خودشان بروز ندهند..».

به این معنا گسترش معنویت و گرایش به مذهب و نیز گسترش ایده استقلال طلبی با تاکید بر حضور مردم در تعیین سرنوشت خود، عرصه را بر فعالیتهای فرهنگ سلطه تنگ می نماید.

از طرف دیگر، تشکیل یک حکومت دینی در عصر جدید، در دنیایی که فرهنگ سلطه و سرمایه داری بر سکولاریسم و جدایی دین از سیاست تاکید دارد، نیز بین فرهنگ سلطه و سرمایه داری با فرهنگ انقلاب اسلامی تعارض ایجاد می شود.مقام معظم رهبری در این خصوص می فرمایند:

«اکنون مدنیت بشری شاهد آن است که کشوری با نظام ولایت فقیه یعنی حاکمیت دین و تقوا اداره می شود.این برای بشریت که انواع نظامهای بشری را آزموده و در هیچ یک درمان دردهای اساسی خود را نیافته، آزمایشی مهم و تعیین کننده است…اگر این نظام مقدس بتواند جسم و جان انسانها را به آرامش و آسایش برساند، فقر، جهل، بی ایمان، تبعیض و بی‌عدالتی را ریشه کن کند و در صحنه جهانی با این دردهای مزمن بشر به مبارزه برخیزد، بزرگترین خدمت را به تاریخ انسانیت عرضه کرده و راهی تازه به روی آنان گشوده است ».

سلطه و فرهنگ غربی پیروزی و اثبات کارایی این سیستم دینی را تحمل نمی کند. بنابر این تلاش خواهد کرد به طرق مختلف آن را زیر سؤال ببرد.

ج) جمهوری اسلامی ایران، ام القراء و کانون حرکت جهانی اسلام

از دیدگاه مقام معظم رهبری یکی از دلایل اصلی تهاجم فرهنگی به انقلاب اسلامی، محوریت جمهوری اسلامی ایران، بعنوان ام القراء و کانون حرکت جهانی اسلام است. ایشان در این خصوص می فرمایند: «بدیهی است که آماج اصلی همه توطئه هایی که در ده سال گذشته علیه اسلام طراحی شده جمهوری اسلامی بود که ام القرای اسلام و پیشاهنگ حرکت جهانی آن محسوب می شود…جنگ تحمیلی هشت ساله، و محاصره اقتصادی و انواع حملات بی شمار سیاسی، تبلیغاتی و اقتصادی علیه جمهوری اسلامی در حقیقت با انگیزه فشار بر اسلام و دشمنی با آن انجام گرفت ».

«عصبانیت دستگاه استکبار و به خصوص آمریکا از این است که می بیند بیداری اسلامی در سرتاسر جهان دارد و روز به روز بیشتر می شود. اینها امیدوار بودند با گذشت زمان، شعارهای جمهوری اسلامی در دنیا کهنه و بی اثر بشود، لکن نشد».

و همچنین می افزایند:

«آن مقدار که دستگاههای استکبار جهانی اعم از دستگاههای تبلیغاتی، فرهنگی و دستگاههای سیاسی، نظامی و اقتصادی علیه دعوت اسلامی، و به خصوص مرکز دعوت انقلابی اسلام، یعنی ایران اسلامی تلاش و فعالیت کرده اند، علیه هیچ حادثه و پدیده دیگری از سوی استکبار جهانی و متولیان نظام حاکم بر جهان تلاش نشده است ».

د) ضدیت انقلاب اسلامی با نظام سلطه حاکم بر جهان

یکی از دلایل تهاجم فرهنگی به انقلاب اسلامی، تعارض انقلاب اسلامی با نظام سلطه سیاسی و فرهنگی قدرتهای بزرگ است.

«جمهوری اسلامی با نظام کنونی تسلط و اقتدار در دنیا مخالف است، …اینکه در میدان زندگی و سیاست چند کشور از کشورهای بزرگ و ثروتمند حق دارند سرنوشت کشورهای دیگر را به دست بگیرند، این را قبول نداریم، و اینکه فرهنگ فساد و ابتذال از جوامع اروپایی و آمریکایی باید سرازیر و سرریز بشود به سمت جوامع دیگر که هر کدام فرهنگ خاص خودشان را دارند، این را قبول نداریم، و اینکه هر چه اروپایی خوب می داند، باید به نظر همه ملتها خوب باشد، و لو در نظر فرهنگ خود آن ملت پسندیده نباشد و هر چه را اروپایی بد می داند باید در نظر ملتها بد باشد و لو از نظر فرهنگ آن کشورها بد نباشد - مثل وضعی که امروز در دنیا هست - ما این را قبول نداریم…ما با این مبارزه کردیم و مبارزه می کنیم و هر جا اسلام باشد با این سلطه گری مبارزه می کند و لذا با اسلام مخالفند».

اما برخی علل و اسباب دیگر تهاجم فرهنگی دشمنان را می توان اینگونه برشمرد:

1- نگراني كشورهاي استكباري از پيشرفت و گسترش فرهنگ اسلام بخصوص ايران.

2- از بين بردن ارزش ها و روحيه انقلابي مردم كه به حركت استحماري اسبكبار جهاني را بي اثر و كُند مي كند.

3- دگرگون سازي انديشه ها و آرمانهاي الهي مردم و از بين بردن ايمان الهي آنان و حاكميت بخشي به ارزش هاي مادي و ترويج دنيا گرائي كه منافع بيگانگان را تضمين مي كند.

4- تضعيف فرهنگ خود باوري و استقلال ، از بين بردن وحدت ملي و القاء تعارض بين توسعه كشور و ارزشهاي انقلاب اسلامي.

5- ايجاد روحيه يأس و نا اميدي و نشان دادن عدم كار آيي حكومت ديني و الگوئي انقلاب اسلامي.

دشمنان و اعضاء ناتوي فرهنگي با استفاده از ابزارهاي مختلف در پي ايجاد گسست در ميان شالوده مستحكم ديني، ملي و منطقه اي است و متأسفانه جوانان و نوجوانان به دليل حس كنجكاوي، علاقمندي به شناخت چيزهاي جديد، عشق، جذابيت، كمي تجربه، اقتضاي سني و آسيب پذيري مهمترين ابزار در دست اهداف ناتوي فرهنگي هستند و آنچه كه موجب تخريب جوانان و نوجوانان مي شود در محور فعاليت اعضاء ناتوي فرهنگي قرار دارد.
ابزارهاى فرهنگى، مجموعه امكانات و وسايلى هستند كه در رساندن پيام، مورد استفاده قرار مى‏گيرند. مهاجمان فرهنگى نيز از اين روش‏ها و ابزارها براى گسترش فرهنگ خود بهره مى‏گيرند كه به چند مورد اشاره مى‏كنيم:

1.    هنر و ابزارهاى هنرى:

هنر، تجلى احساسات، عواطف و زيبايى هاست و ابزارهاى هنرى، از مهم‏ترين و مؤثرترين وسايل در انتقال پيام به مخاطب مى‏باشند. از طرفى، نسل جوان و نوجوان هم شيفته وسايل هنرى هستند؛ از اين رو مهاجمان تلاش مى‏كنند در قالب هنر، پيام‏هاى زهراگين و مخرّب خود را به شكلى جذاب به نسل جوان ارائه بدهند.

ادبيات هر ملتى حاوى افكار، باورها، آرزوها و تاريخ آن ملت و به طور كلى، نمودى از زيبايى خواهى انسان‏هاست كه از نسلى به نسل ديگر منتقل مى‏شود. سلطه‏گران فرهنگى با استفاده از قالب‏هاى: شعر، قصه، داستان و رُمان - البته به شكل مبتذل آن - مى‏كوشند پيام‏هاى خويش را به جوامع بشرى منتقل كنند.

2.    سینما و تئاتر:

این ابزار با تولید انواع فیلمها و سریالها و انتقال آن به کشور به طرق مختلف و نیز تاثیر گذاری بر روی سینماگران داخلی، تاثیرات سوئی را بر روی جوانان در رفتارهای اجتماعی گذاشته است.

3.    کتب و مطبوعات:

چاپ و نشر اشعار، مقالات و رمانهای مختلف جهت ترویج پوچ گرایی و نیز زیر سؤال بردن مبانی تئوریک نظام سیاسی جمهوری اسلامی ایران و سیاستهای فرهنگی آن و…در سطح گسترده ای مورد استفاده مخالفان نظام جمهوری اسلامی و حامیان غربی آنها قرار گرفته است و نقش بسزایی در تهاجم فرهنگی غرب برای تضعیف باورهای اسلامی و انقلابی داشته است. در این خصوص نقش نویسندگان بعنوان عناصر اصلی فرهنگ، هنر و علم نیز مهم است، چرا که جذب و همسو کردن یک نویسنده و پیشقراول فرهنگی کشور با خود، آثار مخربی را در اذهان و افکار و رفتار مخاطبان دارد.ایجاد تردید در کار آمدی حکومت دینی و اینکه تفکر دینی راهگشای مسائل و مشکلات امروزی نیست و ترویج تز جدایی دین از سیاست و…از جمله افکار ارائه شده توسط برخی نویسندگان داخلی می باشد که باورهای اسلامی و انقلابی را مورد هجوم قرار داده اند و این ایده ها شدیدا از طرف سرمداران فرهنگ غربی و سلطه گران نظم نوین جهانی حمایت می شوند.

4.    ورزش و ميادين ورزشى:

ورزش از جمله علاقه‏ها و نيازهاى اساسى انسان براى سلامت جسمى اوست كه مى‏تواند در ايجاد شادى و فرح، برقرارى روابط مناسب اجتماعى و غنى سازى اوقات فراغت مؤثر باشد، ليكن مهاجمان فرهنگى از اين پديده اجتماعىِ خوش‏آيند به عنوان يك وسيله مؤثر براى انتقال افكار و ارزش‏هاى مورد پسند خود بهره مى‏گيرند.

5.    روشن‏فكران و غرب گرايان خود باخته:

مهاجمان با گزينش نمايندگانى از خود ملت‏ها و فراهم كردن امكانات، آنان را به «عمله استعمار» و «بلندى گوى فرهنگ بيگانه» تبديل مى‏نمايند.

6.    زنان و دختران و محرّك‏هاى عاطفى و جنسی:

فرهنگ تهاجم، براى توسعه و پيش‏برد اهداف خود، از زنان و دختران به عنوان ابزارى براى انتقال فرهنگ مبتذل خود به ساير جوامع استفاده مى‏نمايند. على رغم تبليغات گسترده و عوام فريبانه‏اى كه غربيان بر ارزش نهادن به مقام زن در سطح جهان انجام مى‏دهند، ولى براى رسيدن به اهداف شوم خود از هر وسيله نامشروعى استفاده مى‏كنند و به هيچ چيزى پاى بند نيستند.

7.    رسانه ها، فنون و تكنولوژى برتر:

استعمارگران به كمك فنون و تكنولوژى برتر به استيصال ديگر كشورها مى‏پردازند و در پرتو آن، آموزه‏ها، ارزش‏ها و باورهاى سياسى، اقتصادى، فرهنگى و اجتماعى خويش را بر ديگران تحميل مى‏كنند. ماهواره، اینترنت، موبایل، بازی های رایانه های، فیلم، کارتون و… بخشی از این ابزارهایند. اين ابزارها مهمترين پشتيبان عمليات رواني، استحاله فرهنگي، تخريب، تخدير و تحقير فرهنگي و شستشوي مغزي ملتها به حساب مي آيند.

8.    سازمان‏ها و نهادهاى بين المللى و منطقه‏اى:

مهاجمان فرهنگى، بسيارى از نهادهاى عام المنفعه و بين المللى خدمت‏رسانى را وسيله‏اى براى تبليغ و ترويج فرهنگ خود و حاكميت بخشيدن به امپرياليسم فرهنگى، قرار داده‏اند. صندوق بین المللی پول و بانک جهانی در راستای اهداف امپریالیستی غرب همیشه در دادن وامها به دولتهای متقاضی شرایطی قرار می دهند.جنبه هایی از این شرایط در تحمیل فرهنگ سرمایه داری بسیار مؤثر است.بعنوان مثال شرایط بانک جهانی، و صندوق بین المللی پول برای دادن وام به ایران مبتنی بر تسریع خصوصی سازی و تعدیل اقتصادی و هماهنگی با بازار آزاد جهانی و نیز ایجاد مناطق آزاد تجاری، ابزار بسیار مناسبی برای ترویج فرهنگ غربی از جمله تغییر الگوی مصرف، تجمل گرایی و رواج پوشش و مدهای غربی و…داشته است.

9.    مواد مخّدر:

دشمنان فرهنگ ملت‏ها براى از بين بردن سلامت جهانى و روانى افراد جامعه، جلوگيرى از به وجود آمدن نسلى سالم و آينده ساز و براى از پاى در آوردن و به سستى كشاندن آنان، به گسترش مواد مخدّر، مسكرات و مواد تهييج كننده قواى جنسى در ساير كشورها دامن مى‏زنند.

10.    باندهای فساد

11.    فرقه های نوظهور، مکاتب عرفانی قلابی

12.    بازي هاي رايانه اي:

بازي هاي رايانه اي يكي از كارآمدترين روش ها براي تأثيرگذاري و فرهنگ سازي در جهت اهداف ناتوي فرهنگي و مطرح نمودن نظام سلطه به طور عام مي باشد.

بازي ها بسياري از اصول يادگيري مانند هم ذات پنداري (الگو سازي)، تمرين، تكرار، پاداش و تقويت را بكار مي گيرند. در بازي هاي رايانه اي گرافيك، صدا و تعامل، ابتكار سير داستان، كنجكاوي، پيچيدگي و تخيل، منطق، حافظه، بازتاب ها، مهارت هاي رياضي، چالش حل مسأله و تجسم از جمله جنبه هاي فني، رواني و فردي است كه بازيگران را جذب اين بازي ها مي كند. كار مستقل، مداومت در بازي، مشاركت فعال، تعامل مشاركتي، ساختار گروهي، يادگيري، رقابت يا همكاري گروهي و فرصت هاي برابر در بازي از جمله عواملي هستند كه در فرد براي ادامه بازي ايجاد انگيزه مي كند.و دقيقاً به دليل همين خصوصيات است كه به يكي از ابزار تأثيرگذاري غرب در راستاي ناتوي فرهنگي عليه دنياي اسلام و خصوصاً انقلاب اسلامي ايران تبديل شده است.

در بسیاری از این بازي ها مبارزه آمريكايي ها با اسلام و كشورهاي اسلامي به بخصوص شيعه و كشور ايران مطرح است. در غالب اين بازي ها بازيگر رايانه در حكم يك قهرمان آمريكايي با تروريست هايي درگير مي شود كه قيافه اسلامي و واضح تر بگوييم قيافه بسيجي و سپاهي ايراني دارند. نمادهايي هم كه در اين بازي ها به عنوان پايگاه هاي دشمن استفاده مي شود مساجد و اماكن مذهبي مسلمانان با رنگ هاي سبز و آبي است كه كاشي ها و معرق كاري هاي اسلامي به صورت بسيار واضح و روشن در آن نمايان است. ماهيت اين بازي ها معمولاً بر مبارزه با تروريسم متمركز شده است. سري بازي هاي «دلتا فورث» بخصوص نسخه هاي جديد آن كه كاملاً ماهيت ضد اسلامي دارد، از اين قبيل هستند. ترویج روابط جنسی نامشروع، بی بند و باری فردی و اجتماعی و فرهنگی، خشونت، خرافه پرستی، مواد مخدر و… از دیگر مسائل ترویجی این بازی ها هستند.

13.    وزارتخانه هاي خارجي:

افراد و دیپلمات های قوی دشمن در قالب مسئولین سیاسی و فرهنگی در برخی وزارتخانه های کشورهای خاص در پي ناتوي فرهنگي و تلاش براي براندازي نرم با راه انداختن انقلاب هاي مخملي عليه جمهوري اسلامي ايران هستند.

14.    راديوهاي بيگانه و شبكه هاي مهم خبري:

از ابزارهاي مهم و قوي به شمار مي روند و يكي از مهم ترين و جدي ترين حوزه هاي فعاليت كشورهاي دشمن در جنگ نرم عليه جمهوري اسلامي استفاده از رسانه در جهت ايجاد جو منفي در ايران مي باشد. جعل واقعيت و سانسور خبر حربه اي مهم در دست اعضاء ناتوي فرهنگي است كه به وسيله آن مي توانند افكار عمومي را شكل دهند.

15.    ترويج خط و زبان بيگانه

‌    خط و زبان، دو نمود از هويت ملي هر جامعه و عامل پيوند اجتماعي به شمار مي‌روند. از طريق اين دو وسيله‌ارتباطي، پيامها مبادله مي‌شوند و مواريث فرهنگي از نسلي به نسل ديگر انتقال مي‌يابند. خط و زبان فارسي كه خود‌يكي از مفاخر ادب بشري است، طي قرون متمادي و بيش از هزار سال با فرهنگ اسلامي درآميخته و هويت‌اسلامي ـ ايراني يافته است. مهاجمان فرهنگي سعي در بي‌اعتبار كردن اين ميراث گرانبها دارند و درصدد ترويج خط ‌و زبان خويش هستند. از اين رو تلاشي كه در بعضي از كشورهاي منطقه به منظور محو آثار فارسي از زبان‌هاي بومي‌صورت ميگيرد در همين زمينه است. حذف واژه‌هاي عربي و تزريق واژه‌هاي انگليسي و فرانسوي به زبان فارسي در‌زمان گذشته را نبايد اتفاقي تلقي كرد. متأسفانه كماكان عده‌اي سعي دارند با استفاده از واژه‌ها و اصطلاحات بيگانه‌در گفتگوها و مكتوبات، دانسته يا ندانسته اين ترفند دشمن را رواج دهند. در كنار اين خطر بايد به اين مسئله نيز‌وقوف داشت كه در دنياي معاصر زبان انگليسي يك زبان علمي است.

16.    ترویج و تقویت گروه ها و تشکل معاند و مخالف دانشجویی و حمایت اساتید و دانشجویان  مخالف دین و نظام:

در حال حاضر دشمن بيشترين توجه خود را به مراكز آموزشي عالي معطوف كرده است، به طوري كه بسیاری از جريانهاي انحرافي با تمركز دين ستيزي، فرقه گرايي و… در دانشگاهها فعال شده اند. از مهمترین مراکز فرهنگی یک جامعه که می تواند محافظ و توسعه دهنده فرهنگ آن باشد، مدارس و دانشگاههای آن کشور است. زیرا نسل آینده ساز هر جامعه معمولا از این مسیر پرورش می یابد.لذا در تهاجم فرهنگی به کشور ما نیز تلاش گسترده ای از سوی بیگانگان و وابستگان آنها برای تغییر ارزشها و از خود بیگانگی صورت گرفته است که در پاسخ به آن موضوع اسلامی کردن دانشگاهها مطرح شد.

17.    پوشاک و البسه:

امروزه شاهد حجم عظیمی از کالاهای مصرفی بیگانه با داشتن بار منفی تبلیغی فرهنگی به کشور هستیم که تاثیر زیادی بر رفتار مردم بویژه جوانان دارد.کالاهای مصرفی در ظاهر مسکوت هستند ولی اثرات روانی که این کالاها در تغییر فرهنگ جامعه دارند قابل توجه است. علاوه بر اثرات مخرب فرهنگی و اشعه رفتارهای جنسی، گسترش فرهنگ مصرفی، یکی از نمودهای آن است که در پی آن، جامعه بی هدف به دنبال مصرف کالاهی مختلف می رود و از مقصد اصلی خود دور می گردد و حتی به فرهنگ غلط اسراف و تبذیر روی می آورد.

18.    الگو سازي هنرپيشه هاي غير متعهد و پیرو فرهنگ های وارداتی:

توليد فيلم و سريالهاي تلويزيوني مطابق با خصائص و روحيات نوجوانان و حوانان به جهت تاثير گذاري فرهنگ غربي بر مردم و سينما گران داخلي