شَلَمچه روستا و منطقه‌ای مرزی در غرب خرمشهر و مرز میان ایران و عراق و نزدیکترین نقطه مرزی به شهر بصره در کشور عراق می‌باشد.

موقعیت جغرافیائی
شلمچه در شمال غربی شهر خرم‌شهر قرار گرفته و میان خرم‌شهر و شلمچه شهر تازه‌ای به نام مقاومت و روستایی به نام پل نو قرار گرفته‌است. شلمچه از شمال به حسینیه از جنوب به اروندرود، از سوی شرق به خرم‌شهر و از سوی غرب به خط مرزی ایران - عراق محدود می‌شود. منطقه‌ای در آن سوی مرز در خاک عراق نیز نام شلمچه بر خود دارد.

شلمچه در جنگ عراق و ایران
شلمچه یکی از چند محور تاختن ارتش عراق به ایران بود. ارتش عراق در ۳۱ شهریور ۱۳۵۹ با گذر از این منطقه به سوی خرمشهر تاخت. عراقی‌ها در این منطقه که از دید راهبردی برایشان مهم بود استحکامات جنگی بسیاری را فراهم نموده بودند. پس از عملیات بیت‌المقدس که به بازپس‌گیری خرمشهر توسط رزمندگان ایران انجامید این منطقه همچنان در دست ارتش عراق بود.

سرانجام در عملیات کربلای ۵ در دی ۱۳۶۵ شلمچه به دست نیروهای ایرانی افتاد. این منطقه مجدداً در ۸ صبح ۴ خرداد سال ۱۳۶۷ پس از حدود ۸ ساعت نبرد میان نیروهای دو طرف درگیر به دست ارتش عراق افتاد. بنابر گفته محسن رضایی، علی رغم اطلاع نیروهای ایرانی از حمله، اراده لازم برای مقابله با نیروهای عراق و حفظ شلمچه وجود نداشت.

منطقه عملیاتی شلمچه

شلمچه از شمال به حسینیه، از جنوب به اروندرود، از شرق به خرمشهر و از غرب به خط مرزی ایران ـ عراق محدود می‌شود.

منطقه عمومی شملچه از ضلع غربی خرمشهر شروع شده و تا عمق خاک عراق به پیش می‌رود. خط مرزی، این منطقه را به دو قسمت شلمچه ـ ایران و شلمچه ـ عراق تقسیم کرده است.

شلمچه ـ ایران در منتهی‌الیه جنوب غربی جلگه خوزستان قرار گرفته داشته و دارای آب و هوای گرمسیری است. حداقل دمای هوای آن در زمستان به صفر درجه و حداکثر دمای آن در تابستان از مرز ‌۵۵ درجه سانتی‌گراد تجاوز می‌کند.

به دلیل اتصال ضلع جنوبی شلمچه با اروندرود، باتلاق‌ها و آب گرفتگی‌های متعددی ایجاد شده است و با آغاز لشکر کشی ارتش بعث عراق به خاک جمهوری اسلامی، شلمچه نیز به اسارت دشمن درآمد.

بعد از سقوط خرمشهر در چهارم آبان ‌١٣۵٩ ، جاده شلمچه به صورت یکی از معابر اصلی تردد یگانهای عراقی مستقر در خرمشهر درآمد. ‌١٨ ماه بعد در روز دهم اردیبهشت‌ماه سال ‌۶١ عملیات بیت‌المقدس با رمز یا علی ابن ابی‌طالب(ع)، با هدف آزادسازی خرمشهر آغاز شد.

در این عملیات ضمن آزادسازی شهر خرمشهر، قسمتی از دشت و جاده شلمچه به منظور قطع ارتباط عقبه به خط مقدم نبرد تبدیل شده بود.