در زمان شیخ رجبعلی خیاط درمجلسی که ایشان حضورداشت  سه نفرمداح را دعوت کردند که مداحی کنند . اولین ودومین مداح مداحی کردند ورفتند ،سومین مداح شروع به خواندن کرد وسبک خود را عوض کرد .

شیخ رجبعلی خیاط گفت تا الان امام زمان (عج )در این مجلس نشسته بودند شما که شروع به خواندن کردی امام زمان (عج) رفتند .

الان در جامعه ما چقدر مداح امام زمانی (عج) داریم  واقعا از بعضی مداحی ها قلب امام عصر (عج) می شکند .

مداحی با سبک های غربی ،  سبک ترانه های حرام ومبتذل ،سبک زوزه کشیدن مثل سک  ، سبک های مطرب که فقط زیبنده لهو ولعب است و از همه بدتر توجیه کردن چنین مداحی هایی به بهانه جذب جوانان در هیئت……

ما مگر شیعه نیستیم شیعه یعنی پیرو کدام یک از این مداحی ها پیروی از اهل بیت است  در کدام یک از کتب شیعی وروایی سفارش به چنین مداحی هایی شده است.

در  تاریخچه عزاداری بر اهل بیت احادیث فراوانی را درچگونه برپایی این مجالس  می بینیم .

عزاداری ائمه بعداز امام حسین علیه السلام مجالسی که امام باقر علیه السلام وامام سجاد علیه السلام برپا می کردندوغذا می دادند وعزاداری می کردند .

امام باقر علیه السلام شاعر داشتند به نامهای  کمیت بن زید اسدی ، ابوهارون روشندل ،ابو عمار ،حعفربن عفان .

امام رضا علیه السلام شاعر داشتند به نام دعبل خزاعی .

در هیچ یک از احادیث وروایات چنین عزاداری هایی که متاسفانه امروزه مرسوم شدهنه تنها  توصیه نشده بلکه دیده هم نشده پس اگر شما شیعه هستید باید از اهل بیت عصمت وطهارت پیروی کنید کدام یک از اهل بیت چنین عزاداری هایی را برپا می کردند؟

ایت الله بهجت (ره) می فرمودند :

مداح امام زمانی (عج) وقتی روی پله منبر می نشیند وروضه را شروع می کند روضه او تا عرش بالا می رود .

ایت الله بروجردی (ره) به مداح می گفت مرشد یعنی ارشاد کننده

امام رضا علیه السلام عبای خود را روی شانه دعبل خزاعی انداخت به دلیل مداحی او .

  مداحی موفق است که علاوه بر علاقه به ستایشگری عاشق اهل بیت باشد ومعنای واقعی مداح یعنی کسی که مدام مشغول تبلیغ وترویج مرام و مذهب تشیع،، ائمه معصومین وبزرگان دین  شرح زندگانی وسیره معصومین ،مبارزاتشان برعلیه ستمکاران  ،شهادت طلبی ومعارف اهل بیت است.

مداحی را دست کم نگیرید جایگاه والایی است  به حسین(ع)  حسین (ع) گفتن باید افتخار کرد.

مادحین صدا وسیمای اهل بیت هستند .

در عالم نوکری اهل بیت هدف خیلی مهم است .

 اگر هدف پول یا شهرت باشد در تباهی وظلمت قدم بر داشته ایم .

مادحین سه گروه هستند :

1- تجاری وبازاری : که از قبل نرخ ومبلغ تعین می کنند .

2- اداری : به دنبال شهرت ومقام در مداحی هستند .

3- صاحب زمانی (عج) : مداحانی که امام زمان (عج) انها را می خرد وشکار می کند که متاسفانه از این دسته کم داریم .

اگر رفتی جایی برای مداحی دنبال بانی نگرد ، دنبال حساب جاری باش یعنی توسل به اهل بیت .

اگر دنبال حساب جاری بودی (یعنی توسل به اهل بیت ) ان وقت است که سیم وصل می شود و مداحی می شوی که عاقبت به خیری به دنبال توست .

اگر قرار باشد چشممان باز شود در روضه  اهل بیت (ع) باز می شودگریه در روضه به انسان کمال می دهد

علمایی رشد کرده اند که برای امام حسین (ع) واهل بیت گریه کرده اند .

سر حق را به هرکس اموختند       مهر کردند ودهانش دوخت

ویژگیهای مداح موفق:

1- ستاریت

مداح اگرمی خواهد رشد کند وبه کمال برسد بایدستاریت داشته باشد ستاریت یعنی ابروی دیگران را حفظ کردن. اگر ستار باشید خداوند شمارا در لیست اصلی خودش قرار می دهد.

چرا خداوند  در قران در سوره تین به انجیر قسم می خورد به دلیل ستاریت انجیر که اشاره به داستان ادم وحوا ورانده شدن انها ازبهشت وبی لباس شدن ، این درخت انجیر بود که انها را به فرمان خداوند پوشش داد.

( پس کسانی که برهنه وبی حجاب هستند جریمه شده های خداوند هستند )

2- روان شناس باشد (شناخت روحیات مستمع )

3- مراقب لقنه حرام ومشکوک  باشد .

4- مقدم شمردن واجبات بر هرکاری .

6- قداست در روضه را حفظ کند.

7- مردم را دست کم نگیرد .

8- بهشت را به متاع نفروشد .(مداح با نرخ تعین کردن اجر خودرا کم می کند)

9- مداح باید شغل داشته باشد.

10- مداح نباید نظرش را برمستمع تحمیل کندو سوء استفاده کند(مثل  تبلیغ ،سیاسی ،شخصی و…….).

11- مداح بایدقناعت داشته باشد وزندگی او باید الگو باشد مانند امام حسین علیه السلام.

12- مداح باید اهل دعا ومناجات باشد .

13- مداح باید شجاع ،بشیر ، نذیر ،هم معلم باشد وهم بترساند.

14- مداح باید مردم را با هم ومردم را با خدا اشتی دهد ،مخلص،ساده ،پاک ،صریح ،با تقوا  باشد چون واسطه فیض مردم با خداست .

15- مداح باید درپی کسب تجربه باشد همیشه با وضو، متواضع و حضور قلب داشته باشد.

ومن الله التوفیق

عمار

وداع با ماه مهمانی خدا

شيخ صدوق رحمة الله عليه براى وداع ماه مبارك رمضان دعائى ذكر كرده كه مى‏گويد: ابو بصير از امام صادق (عليه السلام) روايت كرده كه حضرت فرمود: «تقول فى وداع شهر رمضان «اللهم انك قلت فى كتابك المنزل على نبيك المرسل و قولك الحق شهر رمضان الذى انزل فيه القرآن هدى للناس و بينات من الهدى و الفرقان، و هذا شهر رمضان قد انصرم فاسالك بوجهك الكريم، و كلماتك التامات ان كان بقى على ذنب لم تغفره و تريد ان تحاسبنى به او تعذبنى عليه او تقايسنى به ان يطلع فجر هذه الليلة، او ينصرم هذا الشهر الا و قد غفرته لى يا ارحم الراحمين‏» 

در وداع ماه مبارك بگوئيد، بار پروردگارا تو خود گفتى در كتاب مقدس كه بر نبى مرسلت نازل فرموده ‏اى و قول تو حق است كه ماه رمضان كه در او قرآن نازل شده و مايه هدايت و رستگارى مردم و دلائل آشكار از هدايت و وسيله تشخيص حق از باطل مى‏باشد، اينك ماه رمضان به پايان رسيد «و فيوضاتش تا سال آينده از ما قطع شد» پس تقاضا مى ‏نمايم از تو به آبروى گراميت، و كلمات تام و تمامت، اينكه اگر بر من گناهى باقى مانده ( و پاك نشدم) كه هنوز آن گناهم را نيامرزيدى، و اراده حسابرسى او را دارى، يا مى‏ خواهى به آن گناه باقيمانده عذابم كنى، و يا به اندازه گناهم عقوبت نمائى، تا اينكه طلوع كند فجر اين شب، يا پايان پذيرد اين ماه مبارك، مگر آنكه آن گناهانم را بيامرزى و از تقصيرم در گذرى، اى مهربانترين مهربانان.

شايسته است در آخرين جمعه ماه رمضان ٬ دعای وداع با ماه رمضان ٬ را زمزمه کنيد و خويشتن را برای وداع با ماه مهمانی خدا ٬ مهيا سازيد. جابر بن عبد لله انصاری ٬ از پيامبر اکرم ٬ چنين نقل می کند:
دخلت على رسول الله صلى الله علیه و آله فی آخر جمعة من شهر رمضان، فلما بصر بی، قال لی: «یا جابر، هذا آخر جمعة من شهر رمضان، فودعه و قل: اللهم لا تجعله آخر العهد من صیامنا إیاه، فإن جعلته فاجعلنی مرحوما، و لا تجعلنی محروما. فإنه من قال ذلك ظفر بإحدى الحسنیین، إما ببلوغ شهر رمضان من قابل و إما بغفران الله و رحمته».
در آخرین جمعه ماه رمضان، خدمت پیامبر خدا رسیدم .چون مرا دید، به من فرمود «:اى جابر ! این آخرین جمعه ماه رمضان است .با آن خداحافظى كن و بگو “:خداوندا !آن را آخرین روزه ‏دارى ما در این ماه قرار مده، و اگر چنین قرار دادى، مرا آمرزیده قرار بده و محرومم مگردان!". هر كس چنین بگوید، به یكى از دو نیكى میرسد :یا به ماه رمضان آینده میرسد، یا به آمرزش و رحمت الهی، نایل میشود».

آداب و اعمال روز عید فطر

تکبیر بعد از نماز صبح
پس از نماز صبح، تكبیراتى كه در شب عید پس از نماز مغرب و عشاء خواندید، را مجددا تکرار کنید:
«اللَّهُ أَكْبَرُ اللَّهُ أَكْبَرُ لا إِلهَ إِلَّا اللَّهُ وَ اللَّهُ أَكْبَرُ اللَّهُ أَكْبَرُ وَ لِلَّهُ الْحَمْدُ الْحَمْدُ لِلَّهِ عَلَى مَا هَدَانَا وَ لَهُ الشُّكْرُ عَلَى مَا أَوْلَانَا».

از امام صادق، نقل شده است:
«إن فی الفطر تكبیرا».قلت: متى؟قال: «فی المغرب لیلة الفطر، و العشاء، و صلاة الفجر، و صلاة العید ثم ینقطع، و هو قول الله تعالى: «و لتكملوا العدة و لتكبروا الله على ما هداكم» و التكبیر أن یقول:الله أكبر الله أكبر الله أكبر، لا إله إلا الله و الله أكبر، و لله الحمد على ما هدانا، و له الشكر على ما أولانا».
«در عید فطر، تكبیر است». گفتم: كى؟ فرمود: «درنماز مغرب شب عید فطر و نماز عشا و نماز صبح و نماز عید فطر. سپس قطع میشود. و این، همان كلام الهی است كه: «شما را به كمال برسانید و خدا را بر اینكه هدایتتان كرده، تكبیر بگویید». و تكبیر، آن است كه بگوید: الله أكبر، الله أكبر، الله أكبر، لا إله إلا الله والله أكبر، ولله الحمد على ما هدانا، و له الشكر على ما أولانا.

و شایسته است که مومنین، بعد از طلوع آفتاب عید فطر برای اقامه نماز عید از منزل، خارج شوند. از امام صادق نقل شده است:
كان رسول الله صلى الله علیه و آله یخرج بعد طلوع الشمس.

افطار قبل از نماز عید فطر
روزه٬ در عيد فطر٬ حرام است. در روز عيد فطر٬ مستحب است انسان قبل از نماز عيد فطر به چيز شيرينی همچون خرما و کشمش٬ انجير٬ عسل و … روزه خود را باز کند. «شيخ مفيد» نيز فرموده است: مستحب است مقدار کمى از تربت سيدالشهدا٬ امام حسين عليه السلام٬ را تناول نمايد که شفاى هر دردى است.  همچنين زکات فطره را به فقير بپردازد و يا کنار بگذارد و آنگاه رهسپار نماز عيد فطر شود. از امام باقر نقل شده است:
كان أمیرالمؤمنین علیه السلام لا یأكل یوم الأضحى شیئا حتى یأكل من اضحیته، و لا یخرج یوم الفطر حتى یطعم و یؤدی الفطرة، ثم قال علیه السلام: و كذلك نحن.
«امیرمؤمنان علیه السلام روز عید قربان، چیزى نمی خورد تا آن كه از قربانى خود بخورد و روز عید فطر، بیرون نمی رفت، مگر آن كه چیزى بخورد و زكات فطره را بپردازد». سپس فرمود: «ما نیز چنین می کنیم».

و نیز در منابع حدیثی اهل سنت نیز نقل شده است:
كان النبی صلى الله علیه و آله لا یخرج یوم الفطر حتى یطعم، و لا یطعم یوم الأضحى حتى یصلی.
روز عيد فطر ٬ پيامبر صلى لله عليه و آله براى نماز بيرون نمی رفت ٬ تا آن كه چيزى می خورد و روز عيد قربان ٬ چيزى نمی خورد ٬ تا آن كه نماز عيد را می خواند.

بنابراين ٬ مومنين بايد در عيد فطر ٬ بعد از طلوع آفتاب ٬ افطار كنند و زكات فطره را هم بپردازند يا جدا نمايند و بعد ٬ نماز عيد را بخوانند.

غسل و پوشیدن لباس نیکو
شایسته است در هنگام اجتماع عظیم مسلمین در روز عید فطر، انسان بهترین لباس و زینت را بر تن داشته باشد و خویشتن را به بهترین عطر، خوشبو نماید. از امام صادق نقل شده است:
«ینبغی لمن خرج إلى العید أن یلبس أحسن ثیابه، و یتطیب بأحسن طیبه».و قال فی قول الله عز و جل: «یا بنی آدم خذوا زینتكم عند كل مسجد و كلوا و اشربوا و لا تسرفوا إنه لا یحب المسرفین»، قال: «ذلك فی العیدین و الجمعة».
«كسى كه براى نماز عيد بيرون می رود ٬ سزاوار است بهترين جامه هايش را بپوشد و خود را با بهترين عطر ٬ خوشبو سازد». و درباره آيه « اى فرزندان آدم! زينت خود را در هر سجده گاه با خود برداريد و بخوريد و بنوشيد و اسراف نكنيد ٬ كه او اسرافكاران را دوست نمی دارد» فرمود: « اين٬ در روز عيد فطر و عيد قربان و جمعه است »
و نيز شايسته است ٬ که غسل نمايد و وقت آن به فرموده «شيخ طوسى» بعد از طلوع فجر است تا قبل از زمان بجا آوردن نماز عيد فطر.

پرداخت زکات فطره قبل از نماز عید فطر
پیش از نماز عید فطر، انسان باید زکات فطره را جدا سازد .اگر دسترسى به فقیر و مستحق شرعی، دارد بپردازد و الاّ کنار بگذارد، براى هر نفر یک صاع (حدود سه کیلو ) از گندم یا موادّ غذایى دیگر که در آن شهر غذاى غالب مردم محسوب مى شود، باید پرداخت گردد. از امام صادق، نقل شده است:
«إن أخرجتها قبل الظهر فهی فطرة، و إن أخرجتها بعد الظهر فهی‏ صدقة و لا یجزیك».قلت: فاصلی الفجر و أعزلها فتمكث یوما، أو بعض یوم آخر، ثم أتصدق بها.قال: «لا بأس هی فطرة إذا أخرجتها قبل الصلاة».
«اگر فطریه را پیش از ظهر روز عید [از امول‏] جدا كنید و بپردازید، زكات فطره‏ محسوب میشود و اگر بعد از ظهر بپردازید، صدقه است و زکات فطره محسوب نمیشود». (روای می گوید)گفتم: پس، نماز صبح را می‏خوانم و فطریه را كنار میگذارم. پس، یك روز، یا تا بخشى از روز دیگر، (فطریه در نزد من) می‏ماند. سپس آن را میدهم. امام فرمود: «اشكالى ندارد. اگر فطریه را قبل از نماز جدا كرده باشى، زکات فطره محسوب میشود.

زكات فطره ٬ مكمل و تمام كننده روزه است؛ همان گونه كه درود و صلوات بر پيامبر اسلام صلى لله عليه و آله مكمل و تمام كننده نماز است .
إن من تمام الصوم إعطاء الزكاة یعنی الفطرة كما أن الصلاة على النبی صلى الله علیه و آله من تمام الصلاة؛ لأنه من صام و لم یؤد الزكاة فلا صوم له إذا تركها متعمدا، و لا صلاة له إذا ترك الصلاة على النبی صلى الله علیه و آله، إن الله عز و جل قد بدأ بها قبل الصلاة، قال: «قد أفلح من تزكى و ذكر اسم ربه فصلى».
از كمال روزه ٬ پرداخت زكات (يعنى فطريه) است، همان گونه كه صلوات بر پيامبر صلى لله عليه و آله از كمال نماز است؛ چرا كه هر كس روزه بدارد٬ اما زكات نپردازد اگر به عمد ترك كرده باشد٬ براى او روزه اى نيست٬ و نيز كسى كه صلوات بر پيامبر صلى لله عليه و آله را ترك كند٬ نمازى براى او نيست. خداى متعال٬ پيش از نماز٬ زكات را گفته است؛ فرموده است: « رستگار شد كسى كه زكات داد و نام پروردگارش را ياد كرد ٬ و نماز خواند».

در روایتی از امام صادق، حکمت پرداخت زکات فطره، ایمنی از مرگ، شمرده شده است. در کتاب کافی مرحوم کلینی نقل شده است که امام صادق علیه السلام خطاب به یکی از اصحاب چنین فرمود:
«اذهب فأعط عن عیالنا الفطرة، و أعط عن الرقیق و اجمعهم، و لا تدع منهم أحدا؛ فإنك إن تركت منهم إنسانا تخوفت علیه الفوت».قلت: و ما الفوت؟ قال: «الموت».
«برو و از سوى خانواده ما٬ فطريه بپرداز و از سوى بردگان هم بپرداز و همه را حساب كن و كسى از آنان را وا مگذار؛ چرا كه اگر يكى از آنان را واگذارى٬ از فوت او بيمناكم». گفتم: فوت چيست؟ فرمود: «مردن».

فواید پرداخت فطره چیست؟
«زكات فطره» به اتفاق شیعه و اهل سنت، واجب است و در احادیث اسلامی دینى براى آن، فلسفه و فواید متعددى برشمرده است كه مهم‏ترین آنها عبارت است از:
1. زكات فطره مكمل و تمام كننده روزه است؛ همان گونه كه درود و صلوات بر پيامبر اسلام صلى لله عليه و آله مكمل و تمام كننده نماز است.
2. باعث قبولى روزه ماه مبارك رمضان می گردد.
3. موجب حفظ انسان از مرگ در آن سال می شود
4. باعث سلامتى جسم و پاكسازى روح از رزايل اخلاقى است.
5. مكمل و تمام كننده زكات مال است.

چه کنیم تا نمازهایمان را اول وقت بخوانیم ؟
چه كنیم تا نمازهایمان به ويژه نماز صبحمان را در اول وقت بخوانم؟

يكى از واجباتى كه در دين اسلام بسيار اهميت دارد، نماز است.

نماز يك وظيفه ثابت و معين و يك دستور انضباطى است كه روح توجه به پروردگار را در انسان زنده مى‌كند: (فَأَقِيمُوا الصَّلَوةَ إِنَّ الصَّلَوةَ كَانَتْ عَلَى الْمُؤْمِنِينَ كِتَـبًا مَّوْقُوتًا)[1]؛ نَماز را به صورت معمول انجام دهيد، زيرا نماز وظيفه ثابت و معينى براى مؤمنان است.

نماز، مظهر پيوند با خدا و ارتباط با اوست؛ به همين دليل از همه عبادت‌ها برتر و بالاتر است.

مؤمنان ارزش بسيارى براى اصل نماز و زمان برگزارى آن قائلند(انعام، آيه92) و سهل‌انگارى در نماز، به ويژه در اوقات اوليه آن ممكن است زيان‌هايى در پى داشته باشد(ماعون، آيه(4 ـ 5).

كسانى كه نه ارزشى براى نماز قائلند و نه به اوقاتش اهميتى مى‌دهند، نماز را از وقت فضيلت خود تأخير مى‌اندازند.

تجربه نشان داده كه اگر مسايل تربيتى تحت انضباط و شرايط معين قرار نگيرد، عده‌اى آن را به دست فراموشى مى‌سپارند و اساس آن به كلى متزلزل مى‌گردد.

اين گونه مسائل حتماً بايد در زمان معين و با انضباط دقيق قرار گيرد، تا هيچ كسى براى ترك آن عذر و بهانه‌اى نداشته باشد، لذا براى اين كه به اين مشكلات دچار نشويم شايسته است خود را مقيد كنيم به اين كه حتماً نمازها را در آغاز وقت بخوانيم.

امام باقر(عليه السلام) مى‌فرمايد:

هر گاه نماز در اول وقت بالا رود، سفيد و درخشان به سوى صاحبش باز مى‌گردد و به او خطاب مى‌كند: از من مواظبت نمودى خدا تو را حفظ كند و هر گاه در غير وقت خود و بدون شرايط بالا برود، سياه و تاريك به سوى صاحبش باز مى‌گردد و به او مى‌گويد: مرا تباه ساختى، خدا تو را نابود كند![2]

امام صادق(عليه السلام) نيز مى‌فرمايد:

هر گاه نمازگزار نماز صبح را با طلوع فجر به جاى آورد دو مرتبه براى او نوشته مى‌شود، هم فرشته صبح و هم فرشته شب مى‌نويسد نماز صبح را فرشته روز و فرشته شب هر دو مشاهده مى‌كنند![3]

_____________________

[1]. نساء، آيه103.

[2]. كلينى، اصول كافى، ج3، ص286.

[3]. شيخ حر عاملى، وسائل الشيعه، ج1، ص373

بِسْمِ اللَّهِ الرَّحْمنِ الرَّحِیم
إِنَّا أَنْزَلْناهُ فِی لَیْلَةِ الْقَدْرِ (۱)
وَ ما أَدْراکَ ما لَیْلَةُ الْقَدْرِ (۲)
لَیْلَةُ الْقَدْرِ خَیْرٌ مِنْ أَلْفِ شَهْرٍ (۳)
تَنَزَّلُ الْمَلائِکَةُ وَ الرُّوحُ فِیها بِإِذْنِ رَبِّهِمْ مِنْ کُلِّ أَمْرٍ (۴)
سَلامٌ هِیَ حَتَّی مَطْلَعِ الْفَجْرِ (۵)
با توجه به آیات سوره قدر می‌توان به فضیلت‌های شب قدر پی برد:
۱. قرآن در آن نازل شده است.
۲. عبادت و احیای آن معادل بیش از هزار ماه است.
۳. خیرات و برکات الهی در آن شب نازل می‏شود.
۴. رحمت خاص خدا شامل حال بندگان می‏گردد.
۵. فرشتگان و روح در آن شب نازل می‏گردند.

شب قدر از شب‌های مقدس و متبرک اسلامی است. خداوند در قرآن مجید از آن به بزرگی یاد کرده و سوره‌ای نیز به نام «سوره قدر» نازل فرموده است. در تمام سال، شبی به خوبی و فضیلت شب قدر نمی‌رسد. این شب، شب نزول قرآن، شب فرود آمدن ملائکه و روح نیز نام گرفته است. عبادت در شب قدر برتر از عبادت هزار ماه است. در این شب، مقدرات یک سال انسان‌ها و روزی‌ها، عمرها و امور دیگر مشخص می‌شود. ملائکه در این شب بر زمین فرود می‌آیند، نزد امام زمان(عج) می‌روند و آنچه را برای بندگان مقدر شده بر ایشان عرضه می‌دارند. شب‌زنده‌داری و تلاوت قرآن و مناجات و عبادت در این شب، بسیار توصیه و تأکید شده است.

عظمت و فضیلت این شب بر سایر شبها را از این امور می‌توان به دست آورد:
۱) آمرزش گناهان: پیامبر خدا(ص) در تفسیر سوره «قدر» فرمودند:
«هر کس شب قدر را احیا بدارد و مؤمن باشد و به روز جزا اعتقاد داشته باشد، تمامی گناهانش آمرزیده میشود.»

۲) قلب رمضان: امام صادق(ع) فرمودند:
«از کتاب خدا استفاده می‌شود که شماره ماههای سال نزد خداوند، دوازده ماه است و سرآمد ماهها ماه رمضان است و قلب ماه رمضان لیلة القدر است.»

۳) نزول قرآن: طبق روایات، مجموع قرآن در شب قدر دفعی و یکباره بر پیامبر (ص) نازل شده است. این نزول دفعی و یکباره قرآن است، اما نزول تدریجی قرآن طی 23 سال دوران نبوت پیامبر گرامی(ص) به صورت الفاظ نازل شده است.
۴) برتر از هزار ماه: نزول همه‌ی ملائکه و روح در شب قدر بر زمین و سلام دادن بر بندگان خدا نشانه شرافت آن بر هزار ماه است. امام باقر(ع) فرمودند:
«عمل صالح در شب قدر از قبیل نماز، زکات و کارهای نیک دیگر بهتر است از عمل در هزار ماهی که در آن شب قدر نباشد.»

فرصت شب قدر را غنیمت بدانیم
شب قدر فرصتی است زرین و طلایی برای شستشوی آینه دل. این شب بهترین فرصت است تا خوبی‌ها را جایگزین بدیها، صلح و صفا را جایگزین اختلاف و تفرقه، احسان و نیکی را جایگزین ظلم و ستم، احسان به والدین را جایگزین عاق والدین و صله رحم را جایگزین قطع رحم نماییم. نیکو و شایسته است با صدقات قدمی در جهت آبادانی خانه آخرت برداریم و با اعمال نیک و خیر، ثواب دو چندان ببریم.
در شب قدر که شب‌زنده‌داری می‌کنیم، خداوند نام ما را در گروه نیک‌بختان ثبت می‌کند و آتش جهنم را بر ما حرام می‌سازد. آیا توفیقی بالاتر از این هست که آتش جهنم بر ما حرام شود و به خدا نزدیک‌تر شویم؟
دعاهای شبهای رمضان مجموعه‌ای است روشنی‌بخش که با تکرار تلاوت آنها، آموزش‌های آن‌ها به صورت هدف‌هایی برای ما در می‌آیند. پس هنگام خواندن این ادعیه شایسته و بهتر است مفهوم آنها را نیز همواره مدنظر داشته باشیم و با تلاش و کوشش به سوی این هدف‌های مطرح‌شده در دعاها گام برداریم.

در زمینه تغذیه ماه رمضان 2 نکته وجود دارد : یکی تحمّل گرسنگی و دیگری تشنگی. این تحمل ها برای مزاج های مختلف متفاوت است و نوع غذای مصرفی باید متناسب با نوع مزاج باشد :

در بدن انسان چهار خلط صفرا، دم، بلغم و سودا به نسبت معین وجود دارد که غلبه هر کدام از این ها مزاجی خاص را بوجود می آورد.

- تحمل افراد بلغمی مزاج در مقابل تشنگی زیاد و در مقابل گرسنگی کم است. بلغمی ها سپید پوستانی هستند که بیشتر در طایفه زنان هستند و عروق پنهانی دارند و در تمام فصول سال احساس سردی می کنند. خوابشان بیش تر و سنگین تر از افراد دیگر است و استعداد فراموشی و درد مفاصل دارند و زیاد عصبانی نمی شوند. تمایل گوارشی آن ها به شیرینی و گرمی ها بیشتر است. این افراد اگر غذای سرد مزاج بخورند، ضعف خواهند داشت و نمی توانند روزه را به مدت طولانی ادامه دهند. چون روزها طولانی است، مقداری سوپ و مایعات در سحر و افطار میل کنند، ولی غذای غالب ایشان باید گرم مزاج باشد.

- دموی ها گلگون پوستانی هستند که رگ های بدنشان آشکار است و چهره بشاشی دارند. توان ارتباط جمعی آنها بالاست و سینه فراخی دارند و موهای بدنشان زیاد است و این افراد در فصل بهار و تابستان از گرما شکایت دارند و در دو فصل دیگر خیلی احساس بدی ندارند. چون هم رطوبت و هم حرارت به وفور در بدنشان هست، از هر نوع ماده غذایی می توانند بخورند و اشتها یشان هم نسبت به اکثر مواد غذایی خوب است. حالا که مصادف با فصل گرماست، بهتر است غذا با جهت گیری غذای سرد مراج باشد که توان آن ها نسبت به تشنگی بالا رود، بخصوص کشاورزان و رانندگان و… که در معرض حرارت مستقیم آفتاب هستند. این ها غذای سرد مزاج بخورند که رطوبتشان تأمین شود.

- افراد صفراوی، لاغراندامانی هستند با قد نسبتاً بلند و صورت کشیده و چهره روبه زردی که اشتهای کم، عطش فراوان و خواب سبک و کم دارند. این افراد حرارت بدنشان همیشه بالاست و در چهار فصل سال احساس گرما می کنند. تمایلشان به ترشی ها بیشتر است.

این افراد به علت وجود خشکی در بدنشان، تشنگی را سخت تحمل می کنند. گاهی صفرای بیش از حد تن نمی گذارد که روزه های طولانی تحمل شود. باید صفرای اضافی فرونشانده شود و بهتر است مقداری غذاهای صفرازدا همراه غذای خود داشته باشند. مثل آبغوره و آبلیمو، ماست، انگور ترش و شیرین، رب انار، عناب، آب زرشک، خاکشیر، خیار، گوجه فرنگی، کاهو و….

برعکس از غذاهای تند، شیرینی و گرم مزاج پرهیز کنند. ادویه زیاد در غذا، صفرا تولید می کند و با مصرف آن ها از صبح تا شب تشنگی زیاد شده و روزه داری بسیار سخت خواهد شد.

غذاهای سرخ کردنی، خیلی شور و نیز خیلی چرب و شیرین مثل زولبیا و بامیه برای همه افراد بویژه این افراد مضر خواهد بود و چون خیلی از افراد جامعه امروزی، سوء مزاج گرم کبد دارند، باید این پرهیزها را رعایت کنند.

مورد دیگر در غذاها سس مایونز است که تمام فواید سالاد را گرفته و باعث عوارضی از جمله بیماری های پوستی می شود. بهترین چاشنی سالاد، روغن زیتون و کمی آبغوره یا آبلیمو بسته به مزاج شخص است.

این افراد صفراوی مزاج حتی اگر غذای کمی بخورند، گرسنه نمی شوند. ولی جهت گیری غذا باید رو به سردی باشد. صفرا معمولاً انرژی تن را تأمین می کند، بر عکس بلغمی ها که وقتی گرسنه شوند، ضعف شدیدی بر بدنشان مستولی می شود. بلغمی مزاجها باید غذای صفرازا و گرم بخورند تا توان روزه داری داشته باشند : خرما، انجیر، عسل، بادام، انگور، کشمش و…

- و امّا آخرین گروه، سوداوی ها هستند که سردی و خشکی در بدنشان وجود دارد. این ها قد نسبتاً کوتاه و چهره نسبتاً تیره دارند. در فصول سرد نیاز به پوشش گرم داشته و در فصول گرم زیاد مشکلی ندارند. خشکی هوا هم اذیتشان می کند و مستعد خشکی پوست و یبوست هستند. افرادی درون گرا هستند و بیش از دیگران فکر می کنند. تمایل به گرمی ها دارند ولی بیشتر شوری ها را دوست دارند.

زود گرسنه و زود هم سیر می شوند. غذایشان باید ترکیبی از گرمی و سردی باشد. هم غذای گرم مزاج بخورند و هم رطوبت بدنشان را تأمین می کنند. چون در زمان گرسنگی زود ضعف می کنند، جهت گیری غذا گرم مزاج باشد و همراه تری. مثلاً آبگوشت غذای گرم و تر است، انگور، شربت عسل، انجیر تازه، برنج اگر می خورند همراه خورش مرطوب مثل کرفس، کدو، بامیه.

- و اما قانون کلی برای تشخیص طبع غذاها، قانون مزه هاست: «مجموعه تندی ها، شوری ها، شیرین ها و تلخی ها گرم هستند و مجموعه گس مزه ها و بی مزه ها سردند.»

- از میان گوشت ها، گوشت گاو، گوساله، مرغ ماشینی و ماهی سرد و گوشت گوسفند، مرغ محلی، بوقلمون و شتر و شترمرغ گرم است.

- از میان لبنیات، کره محلی گرم و ماست، دوغ، کشک و پنیر سرد و شیر معتدل روبه سردی است.

- اکثر سبزی ها گرمند و کاهو، خیار، کرفس، گوجه فرنگی و خرفه سردند.

- از میان نان ها: سنگک و بربری به علت داشتن سبوس معتدل رو به گرمی و لواش و نان جو سرد هستند.

- برنج مخصوصاً اگر آبکش باشد و با روغن نباتی پخته شده باشد، سرد است و چاق کننده. البته برنج مرکب القوی است؛ یعنی بسته به مزاج فرد از خود مزاجی متفاوت بروز می دهد. در بدنهای گرم گرمی بخش و در بدنهای سرد سردی بخش است.

- روغن زیتون، کنجد و روغن حیوانی گرم و سایر روغن های نباتی سردند.

- میوه های ترش و میوه های تابستانی معمولاً سردند و انگور، خرما، انبه، طالبی، خربزه، انجیر، زیتون و بادام گرم هستند.

و اما از ساعت 12 شب تا 6 صبح، مزاج زمان سرد است و بلغم خون افزایش می یابد و نزدیک سحر به اوج خود می رسد. پس باید در این زمان(نزدیک سحر) از خواب که طبع سرد دارد، پرهیز کرد و بیدار بود و غدای گرم معنوی و همچنین مادّی تناول کرد. خواب مفید و انرژی بخش، ثلث دوم شب است.

افرادی که مزاج خودشان هم سرد است؛ اگر در سحر غذای سرد بخورند، به بیماری هایی مثل نفخ، سردی معده، ضعف بدن، پرخوابی و کند ذهنی و در آینده به روماتیسم و آرتروز و MS مبتلا خواهند شد.

برای پیشگیری از سوزش و درد معده، مخصوصاً برای کسانی که معده سردی دارند، یک استکان عرق نعناع یا بومادران قبل از افطار و سحر توصیه می شود.

در اعمال سحرهای ماه مبارک رمضان آمده است که سَحور خوردن را ترک نکند، گرچه به یک دانه خرما یا شربتی از آب باشد. غذای سحر باید بر اساس مزاج فرد باشد و البته رو به گرمی؛ تا سردی ایجاد شده در بدن در طول شب را تعدیل کند و تا زمان افطار انرژی بدن را تامین کند.

- یک امر مذموم در سحر، خوردن فراوان غذا و خوابیدن با شکم پر است که با هدف روزه داری در تضاد است.

- ما باید تمرین کنیم تا در خواب خود مدیریت داشته باشم و ساعات خواب را با ساعت بدن و ریتم شبانه روزی تطبیق دهیم.

در مهندسی اسلامی مدیریت زمان خواب، بر بیداری سحر گاه تا میان روز و بیداری عصرگاه تا شامگاه فراوان تأکید شده است، چرا که در این ساعات دمای بدن رو به افزایش است.

برای خواب در هر ساعت از اوقات شبانه روز آثاری ذکر شده است که اشاره وار عبارتند از :

- خواب بین الطّلوعین و اوّل صبح: مایه آشفتگی، بداخلاقی، دگرگونی رنگ چهره، برکت سوز و فقر آفرین.

- خواب قیلوله نیم روزی (پیش از ظهر یا بعدازظهر): افزایش دهنده حافظه و ضریب هوشی، انرژی بخش و توان آفرین، یکی از نعمت های ویژه الهی.

- خواب بعد از عصر یا غروب: زمینه ساز کم عقلی، سفاهت و خرفتی، خواب جنون آور و حماقت بار.

- خواب بین العشائین (دو ساعت اول شب): مایه کسالت، پایین آورنده ضریب هوشی و فراری دهنده برکت و روزی.

- قرار گرفتن در معرض نور خورشید، بویژه در ابتدای روز، علاوه بر افزایش دمای بدن، باعث کاهش ترشح هورمون خواب (ملاتونین) گشته و سطح هوشیاری و بیداری را بطور چشمگیری افزایش می دهد.

- نکته های تغذیه گفته شده مربوط به افراد بزرگسال سالم است و توصیه ها در مورد سالمندان، بیماران و نوجوانان تازه به بلوغ رسیده و در سنین رشد، متفاوت است و نیاز به مشاوره فردی دارد.

مثلاً بعضی از بیماران از جمله دیابتی های نوع 1 و دیالیزی ها در اکثر موارد نمی توانند روزه بگیرند. ولی روزه با شرایطی خاص برای بیماران دچار کبد چرب، دیابت نوع 2 با افزایش کلسترول و تری گلیسرید، درمان است.